Uluslararası Demokrasi Günü: Demokrasi ve Sürdürülebilir Kalkınma
Görsel: Markus Spiske
Demokrasi ve sürdürülebilir kalkınma, toplumların refahını artırmayı ve gezegenin geleceğini güvence altına almayı hedefleyen iki temel kavram olsa da günümüzde bu iki kavram arasında gerilimler ve zorluklar ortaya çıkabiliyor. Demokrasi, kısa vadeli seçim döngüleri ve bireysel özgürlükler üzerine kurulu iken, sürdürülebilir kalkınma uzun vadeli ve kolektif düşünce gerektiriyor. Dolayısıyla demokrasi ile sürdürülebilir kalkınmanın nasıl birbirini tamamladığını ve karşılaşılan zorlukları ifade etmek daha büyük önem taşıyor.
Demokrasi ve Sürdürülebilir Kalkınma İlişkisi
Demokrasi, insan hakları, hesap verebilirlik ve katılım gibi temel değerlere dayanıyor. Sürdürülebilir kalkınma ise bu değerleri çevre koruma, sosyal eşitlik ve ekonomik büyümeyle harmanlayarak geleceği güvence altına almayı hedefliyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)’nin de belirttiği gibi demokrasi yalnızca seçimlerden ibaret değil; insan onurunu, haklarını ve kolektif refahı da kapsayan çok boyutlu bir sistemdir. Bu yönüyle demokrasi, sürdürülebilir kalkınmanın da önemli bir yapı taşı. Demokratik süreçler, tüm bireylerin sesini duyurmasını sağlıyor ve bu, kalkınmanın adil ve kapsayıcı olmasını destekliyor.
Veriler ve İstatistikler
Seçimler ve katılım oranları, demokrasinin sağlığı ve sürdürülebilir kalkınma ile olan ilişkisini anlamak için önemli bir göstergedir. Aşağıdaki veriler, demokrasi ve sürdürülebilir kalkınmanın nasıl birbiriyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor:
Seçim Katılımı ve 2024 Yılı "Süper Yıl": 2024, dünya genelinde yaklaşık iki milyar insanın 70 farklı seçimde oy kullanacağı bir "süper yıl" olarak görülüyor. Bu denli büyük katılımlı seçimler, demokrasinin işlerliği açısından önem taşısa da, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada yeterli olmayabilir.
Gençlerin Katılımı ve Güçlendirilmesi: Gençlerin demokrasiye katılımı her geçen gün önem kazanıyor. Buna rağmen, gençlerin katılımı genellikle sembolik kalıyor. UNDP’nin gençlerin güçlendirilmesi programları barış, güvenlik ve iklim eylemi gibi alanlarda gençlerin aktif rol almasını hedefliyor. Ancak, gençlerin karar alma süreçlerinde daha fazla yer alması gerekiyor.
Kadınların Siyasi Katılımı ve Eşitlik: UNDP Cinsiyet Sosyal Normları Endeksi’ne göre, dünya genelinde insanların neredeyse yarısı erkeklerin kadınlardan daha iyi siyasi lider olduğuna inanıyor. Bu durum, kadınların siyasi katılımını ciddi şekilde sınırlandırıyor ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik önemli bir engel oluşturuyor. Kadınların siyasi katılımını artırmak için cinsiyet kotalarının teşvik edilmesi ve siyasi şiddetin önlenmesi kritik adımlar olarak görülüyor.
Demokrasi ve Katılımın Azalması: Freedom House verilerine göre, Avrupa ve Avrasya’da 2021 yılı itibariyle 29 ülkenin 18’inde demokrasi puanlarında düşüş yaşandı. Katılımın azalması, demokrasinin sürdürülebilir kalkınma üzerindeki olumlu etkilerini sınırlayabiliyor ve uzun vadeli kalkınma politikalarının hayata geçirilmesini zorlaştırıyor.
Bilgi Kirliliği ve Demokrasi: Seçim dönemlerinde artan bilgi kirliliği, demokrasiyi tehdit eden önemli bir unsur. UNDP, seçim süreçlerinde dijital araçlar ve doğrulama mekanizmalarıyla bilgi kirliliğine karşı mücadele ediyor. Doğru bilgiye erişim, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yönelik politikaların daha etkin şekilde uygulanmasını sağlıyor.
Demokrasi ve Sürdürülebilir Kalkınma Arasındaki Dinamikler
Demokrasinin yapısal dinamikleri ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri arasındaki ilişki, özellikle politika yapıcılar açısından bir denge kurulmasını zorunlu kılıyor. Kısa vadeli çıkarlar ve seçim odaklı demokratik süreçler, sürdürülebilir kalkınmanın uzun vadeli hedefleriyle çelişebiliyor. Örneğin, siyasi liderler, seçim kazanmak için anlık popülist politikalar geliştirmeyi tercih ederken, çevresel veya ekonomik sürdürülebilirlik gereksinimleri göz ardı edilebiliyor. Ancak, sürdürülebilir kalkınmanın başarısı, demokratik yapılarla sağlanan hesap verebilirlik mekanizmalarına dayanıyor. Bu noktada, demokratik süreçlerin güçlü, şeffaf ve katılımcı bir şekilde işletilmesi, kalkınma hedeflerine ulaşmada önemli bir rol oynayabiliyor. Ayrıca, teknolojik ilerlemeler ve dijitalleşme gibi unsurlar, demokrasi ve sürdürülebilir kalkınma arasındaki uyumu sağlama konusunda yeni fırsatlar sunuyor.
Demokrasi ve Sürdürülebilir Kalkınma Arasındaki Farklılıklar
Demokrasi ve sürdürülebilir kalkınma arasında bazı önemli gerilim noktaları bulunuyor. Bu gerilimler, demokrasilerin doğası gereği kısa vadeli sonuçlara odaklanması ve sürdürülebilir kalkınmanın uzun vadeli hedefler gerektirmesi nedeniyle ortaya çıkıyor.
Kısa Vadeli Düşünce vs. Uzun Vadeli Planlama: Demokrasiler, genellikle kısa vadeli seçim döngüleri ve kısa vadeli sonuçlar üzerine odaklanırken sürdürülebilir kalkınma daha uzun vadeli düşünme ve planlama gerektiriyor. Bu gerilim, politikacıların kısa vadeli çıkarlar uğruna uzun vadeli kalkınma hedeflerinden taviz vermesine yol açabiliyor.
Bireysel Özgürlük vs. Kolektif Hedefler: Demokrasi, bireysel hak ve özgürlükleri ön plana çıkarırken sürdürülebilir kalkınma kolektif eylemi ve paylaşılan hedefleri gerektirir. Bu çatışma, toplum içinde bireysel çıkarların kolektif hedeflerle uyumsuz hale gelmesine neden olabilir.
Çevresel Sınırlar ve Demokrasi: Demokrasi, bireysel özgürlükleri vurgularken, çevresel sınırların tanınması genellikle ihmal ediliyor. Sürdürülebilir kalkınmanın başarısı için çevresel sınırların demokratik süreçlerde daha fazla yer bulması gerekiyor.
Siyasi Çatışma ve Adversaryalizm: Siyasi partiler arasında yaşanan aşırı çatışma ve rekabet, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmayı zorlaştırabiliyor. Aşırı siyasi kutuplaşma, sürdürülebilir kalkınma için gerekli olan uzlaşıyı engelleyebiliyor.
Demokratik Katılımın Azalması: Demokratik sistemlerde halkın katılımı zaman zaman azalıyor, bu da sürdürülebilir kalkınma politikalarının toplum tarafından benimsenmesini zorlaştırabiliyor. Katılımın artırılması, sürdürülebilir kalkınma için daha kapsayıcı politikaların benimsenmesini sağlayabilecek.
Küresel Eşitsizlikler ve Yerel Demokrasi: Sürdürülebilir kalkınma, sadece yerel düzeyde değil, küresel düzeyde de eşitlik ve adalet gerektiriyor. Ancak, mevcut demokratik sistemler genellikle sadece kendi sınırları içinde faaliyet gösterdiği için, sürdürülebilir kalkınma politikaları küresel eşitsizliklere cevap veremeyebiliyor.
Öneriler ve Çözümler
Demokrasi ve sürdürülebilir kalkınmanın karşılaştığı zorlukları aşmak için bazı çözüm önerileri sunuuyor bu çerçevede öne çıkanların değerlendirilmesi de önem arz ediyor.
Uzun Vadeli Karar Mekanizmalarının Oluşturulması: Sürdürülebilir kalkınmanın başarısı için demokratik süreçlerde uzun vadeli planlamalara daha fazla yer verilmesi gerekiyor. Örneğin, Galler’in Gelecek Nesiller için Refah Yasası gibi yapılar, kamu kurumlarının sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için uzun vadeli planlar yapmasını zorunlu kılıyor.
Katılımın Genişletilmesi: Demokratik sistemlerde halkın daha fazla katılımı sağlanarak, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yönelik toplumsal uzlaşı güçlendirilebilir. Vatandaş Meclisleri gibi deliberatif süreçler, karmaşık sorunların çözülmesinde etkin olabilir.
Kapsayıcılığın Artırılması: Demokratik süreçlerin daha kapsayıcı hale getirilmesi, özellikle gençler, kadınlar ve dezavantajlı grupların güçlendirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın sosyal boyutunu daha sağlam kılabilir. Bu kapsamda katılımın arttırılması için teşvik edici politikalar ile desteğe ihtiyaç duyan gruplar için özel çalışmaların harekete geçirilmesi gerekiyor.
Sonuç
Demokrasi ve sürdürülebilir kalkınma, birbirini tamamlayan ancak zaman zaman gerilim yaşayan iki önemli kavram. Demokratik süreçler güçlendikçe, sürdürülebilir kalkınmanın başarısı da artıyor. Halkın katılımı, uzun vadeli planlamalar ve kapsayıcılığın artırılmasının, bu iki kavram arasındaki uyumu güçlendireceği ve hem insanlar hem de gezegen için daha iyi bir gelecek inşa edilmesine katkı sağlayacağı ifade ediliyor.
Yararlanılan kaynaklara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz:
Comments